Zeytin ağacının meyvesi sofralık ve yağlık olarak tüketilmektedir. Sağlık yönünden birçok faydası bulunan zeytin ve zeytin yağının bir şifa kaynağı olduğu kuşkusuzdur. Bu sebepten dolayı zeytin yağı tüketimi giderek artmaktadır.
Zeytin ağacının yetişmesi için özel iklim koşulları gerekmektedir. Zeytin yetiştiriciliği dünyada en çok Akdeniz’e kıyısı olan ülkelerde görülmektedir.
Ülkemizde yetiştiriciliğin tüm inceliklerine ve bu incelikli üretimin hakkını en iyi şekilde veren, en çok yetiştirilen zeytin ve zeytinyağı; Toprağın özelliği, aldığı güneşin açısı, rüzgarı, havası ile tadındaki aroma farklılıklarını göstermektedir. Farklı aroma oluşumu yiyeceklerimizde alternatif tatlar oluşmasını sağlamıştır. Salatalarda kullanılan zeytinyağı ile et yemeklerinde kullanılan zeytinyağı değişiklikleri gibi.
Zeytinyağı denildiğinde en önemli illerimiz ise Aydın, Muğla ve İzmir’dir. Doğru yöntemlerle işlenmesi, verimli toprağı, iyotlu deniz havası, en uygun şartlara sahip olan iklimi sayesinde zeytinyağı üretimi ile nam salmış bölgelerdir. Datça’nın toprakları yağlık zeytin yetiştirilebilmesi için çok verimli ve zengin bir yapıya sahiptir. Datça zeytinyağında geçerliliğini ispatlamış, doğal ve lezzetli aromaya sahip olması ile dikkat çekmektedir.
ZEYTINYAĞI NEDIR?
Zeytinyağı; zeytin ağacının olgunlaşmış meyvelerinin herhangi bir kimyasal işlem görmemiş, zeytin meyvesinin mekanik yollarla preslenerek elde edilen, kendine özgü kokusu ve tadı olan, doğal şekli ile de olduğu gibi tüketilen bitkisel bir yağdır.
ZEYTINYAĞI NASIL YAPILIR?
Zeytinyağı; Zeytin ağaçlarından toplanan zeytin meyvelerinden yapılır. Zeytinyağı elde etme süreci, zeytinlerin toplanması, tanelerin ayıklanması, ezilmesi veya preslenmesi, yoğrulması yani karıştırılması ve pres, damıtma gibi farklı yöntemlerle zeytinin yağının çıkarılmasını içerir. Santrifüjleme uygulanır; Yani tortularından, zeytin meyvelerinin kalıntılarından ayrılır sonra zeytinyağı filtrelenir, filtreden geçen zeytinyağı partiküllerinden ayrılarak berraklaşmış ve tam rengini almış hali ile Datça Köy Ürünlerinde şişelenmeye ve sizlerin tüketiminize hazır hale gelir.
Zeytinyağına aynı zamanda benzersiz bir lezzet oluşturmak için de bazı aromalı otlar ve baharatlarla da farklı tatlar elde edilebilinir.
ZEYTINYAĞI ÇEŞITLERI NELERDIR?
Zeytinyağı asitlik derecesine göre değerlendirilir, çeşit ve kalite olarak sınıflandırılır, Türk Standart Enstitüsü’nün tanımına göre de kategorilere ayrılır.
Natürel Zeytinyağı; Zeytin meyvesinden doğal ve yoğun niteliğinden herhangi bir değişikliğe maruz kalmayacağı şekli ile ısıl ortamda yıkama, sızdırma, santrifüj ve filtrasyon gibi mekanik işlemler veya fiziksel işlemler uygulanarak elde edilen farklı sınıflara ait özellikleri olan polifenol yağları ifade etmektedir. Natürel zeytinyağı; Natürel sızma, ham zeytinyağı ve natürel birinci zeytinyağı olarak üçe ayrılmaktadır.
Natürel sızma zeytinyağı; Direk tüketime uygun olup serbest yağ asitliği oleik asit cinsinden 100 gramda 0,8 gramdan fazla olmayan yağdır. Taş baskı zeytinyağı, soğuk sıkım zeytinyağı, erken hasat zeytinyağı gibi farklı teknikler ile elde edilmektedir. Zeytinden çıkartılan zeytinyağının aromasını da lezzetini de etkilemektedir.
Natürel birinci zeytinyağı; Serbest yağ asitliği oleik asit cinsinden 100 gramda 2,0 gramdan fazla olmayan yağlar sınıfındadır. Natürel sızma zeytinyağı gibi direk tüketime uygundur.
Ham zeytinyağı (lampant); Direk tüketime uygun olmayan, serbest yağ asitliği oleik asit cinsinden %3,3’ün üzerinde olan veya duyusal, karakteristik bakımdan natürel zeytinyağı özelliklerini taşımayan, rafinasyon ya da teknik amaçlı kullanıma uygun yağlar sınıfında bulunmaktadır.
Rafine zeytinyağı; Ham zeytinyağının doğal yapısını bozmadan rafine edilmesi sonucu elde edilen ve serbest yağ asitliği oleik asit cinsinden her 100 gramda 0,3 gramdan fazla olmayan yağdır.
Riviera zeytinyağı; Rafine zeytinyağıyla beraber doğrudan kullanılabilinecek natürel zeytinyağı karışımından olan ve serbest yağ asitliği oleik asit cinsinden her 100 gramda 1,0 gramdan fazla olmayan yağdır.
Çeşnili zeytinyağı; Natürel sızma zeytinyağını değişik baharatlar, meyveler, sebzeler veya doğal aromalar katılarak elde edilen ve serbest yağ asitliği oleik asit cinsinden her 100 gramda 0,8 gramdan fazla olmayan yağdır.
Prina yağı; Zeytinyağının yan ürünü olan prina yağı (sızma ve natürel zeytinyağları çıktıktan sonra hamurun posasında kalan yağdan yapılır) yem ve sanayi alanlarında tüketilip kısmen yemeklik yağ olarak kullanılsa da zeytinyağı olarak tanımlanmamaktadır.
Zeytinyağı dünyada en çok talep edilen, yüksek antioksidana sahip, önemli bir gıdadır.
ZEYTINYAĞI NASIL SAKLANIR?
Zeytinyağını serin, karanlık bir ortamda muhafaza edilmelidir. Buzdolapları, kilerler, dolaplar saklamak için uygun yerlerdir. Buzdolabında saklandığında rengi bulanıklaşabilir, donabilir, zeytinyağının donup çözülmesi yağın kalitesini bozmaz.
Zeytinyağının tenekelerde, koyu renkli yeşil, kahverengi ya da kehribar rengi cam şişede muhafaza etmek daha sağlıklıdır. Beyaz cam veya plastik şişeler zeytinyağının saklanması için sağlıklı değildir. Zeytinyağının içinde bulunan klorofil güneş ışığını aldığında okside olarak istenmeyen lezzetler ve aroma değişiklikleri olabiliyor.
Zeytinyağı bekledikçe bozulmaz fakat lezzetini kaybeder. Çünkü bekleme sürecinde hava, ısı ve ışıktan zeytinyağı etkilenmektedir. Zeytinyağının yaklaşık iki yıl raf ömrü bulunmaktadır. Zeytinyağı bekledikçe lezzeti ve aroması değişebilir ancak herhangi bir şekilde zehirlenmeye sebep olmamaktadır.
