Zeytinyağı çok eski zamanlardan günümüze kadar gelmiş tadı ve şifasıyla doğanın bize sunduğu mucizelerden biri. Sofralara lezzet vücudumuza sağlık katan bu mucizevi yağın elde edilme yöntemlerinden en ideali soğuk sıkım olanı. Soğuk sıkım yöntemi ile elde edilen zeytinyağının diğer yöntemlerle elde edilen yağlara göre birçok farkı bulunmaktadır. Soğuk sıkım zeytinyağı fiyatları, elde ediliş yöntemleri, özellikleri, faydaları gibi konular en çok merak edilenler arasında.
İşte zeytinyağının en lezzetli ve şifalı hali olan soğuk sıkım zeytinyağı ile ilgili merak edilenler:
Soğuk Sıkım Nedir?
Soğuk sıkım zeytinyağı; genellikle ekim-kasım aylarında erken hasat zeytinin yere düşmeden toplanarak ve beklemeden çekirdekleri ile birlikte taş ile öğütülüp hasır çuvallarda ezildiği bir yöntemdir. Zeytinler henüz yeşil renkte ve tam olgunlaşmamıştır. Bu yöntemdeki diğer en önemli nokta kullanılan suyun sıcaklığıdır. Zeytin ve çekirdeklerinden elde edilen hamurun yoğrulması için kullanılan suyun sıcaklığı 27 dereceyi geçmez. Eğer bu sıcaklığın üzerine çıkılırsa soğuk sıkım olmaz.
Soğuk sıkım zeytinyağının özellikleri nelerdir?
Soğuk sıkım yağının en önemli özelliği güçlü antioksidan özelliğe sahip polifenol içermesidir. Erken hasat zeytinlerden düşük sıcaklıkta üretilen bu zeytinyağı içerisindeki polifenol dâhil tüm yararlı maddeleri korur. Çünkü yüksek ısı içerisindeki yararlı bileşenlerin yapısını bozar. Bununla birlikte yüksek ısı zararlı serbest yağ asitlerinin de ortaya çıkmasına sebep olmaktadır. Ayrıca soğuk sıkım zeytinyağının tadı, aroması ve kokusu ile kendine has lezzeti vardır. Asit oranı çok düşüktür ve asit oranının düşük olması da yağı daha kaliteli ve sağlıklı yapar.
Soğuk sıkım zeytinyağının üretiminde hiçbir ısıl işlem uygulaması ya da ekstra bir madde eklenmesi yapılmaz. Tamamen doğal yollarla ve saf, doğal bir yağ elde edilir.
Soğuk sıkım zeytinyağı nasıl kullanılmalıdır?
Zeytinyağı kullanımını iki şekilde ele almak gerekir. Birincisi saklama ve muhafaza ikincisi ise tüketim şekli.
Zeytinyağının hem uzun ömürlü olması hem de içeriğindeki yararlı bileşenleri kaybetmemesi için doğru şekilde muhafaza edilmesi gerekir. Cam şişe ya da teneke kutularda, güneş görmeyen ve oda sıcaklığında, kuru bir yerde muhafaza edilmesine özen gösterilmelidir. Plastik şişe ya da kaplarda, nemli, güneş görecek şekilde ya da ağzı açık bir şekilde saklanmamalıdır.
Soğuk sıkım zeytinyağının en ideal kullanım şekli pişmiş yemekler, salata, meze, ekmek gibi yiyeceklerin üzerine eklenerek kullanılmasıdır. Diğer yağlar içerisinde yoğun bir koku ve tada sahiptir. Yine yemeklerde de rahatlıkla kullanılabilmektedir.
Soğuk Sıkım Zeytinyağının Faydaları Nelerdir?
Zeytinyağı doğanın lezzet ve şifa kaynağı olarak yüzyıllardır kullanılmaktadır. Soğuk sıkım zeytinyağının ise içeriği bakımından sağlık açısından birçok faydası bulunmaktadır.
Soğuk sıkım zeytinyağının faydaları şunlardır:
• Antioksidan özelliği ile vücuda zarar veren serbest radikallerle savaşmaya,
• Karaciğer sağlığını korumaya,
• Düzenli kullanımında aterojenik etkisi sayesinde kalp-damar hastalıklarından korumaya,
• Kolesterol ve tansiyonu düzenlemeye,
• Birçok meme kanserine karşı korumaya,
• Midede gastrit, ülser, reflü gibi mide problemlerinin tedavisine,
• Sindirim sisteminin düzenli çalışmasına,
• İçerdiği tekli doymamış yağ asitleri ile beyin sağlığını korumaya,
• İçerisindeki A,D,E,K gibi vitaminleri sayesinde kemik gelişimini ve sağlığını korumaya,
• Cildi nemlendirmeye, yaşlılık etkilerini geciktirmeye ve cildin sağlıklı olmasına,
• Saç derisinde kepeklenme gibi problemleri önlemeye, saçın hızlı ve sağlıklı uzamasına, güçlü olmasına,
• Metabolizmayı hızlandırarak zayıflamaya yardımcı olmaya çalışmaktadır.
Soğuk sıkım neden tercih ediliyor?
Zeytinyağında soğuk sıkım tercih edilmesinin sebebi zeytinin içeriğindeki vitamin, mineral gibi bileşenlerin yapısının bozulmadan yağa aktarılabilmesidir. Yüksek ısıya maruz kalmadan, katkı maddeleri katılmadan elde edilen tamamen saf ve doğaldır. Bununla birlikte diğerlerinden daha lezzetli bir aromaya sahiptir. Bu yüzden hem sağlık açısından hem de lezzet bakımından daha fazla tercih edilmektedir.
Soğuk sıkım zeytinyağı donar mı?
Her maddenin donma ve erime ısısı vardır. Bu yüzden soğuk sıkım zeytinyağı da donabilir. Soğukta kristalize olan zeytinyağı normal ortamda tekrar eski haline döner. İdeal sıcaklık ortamı ortalama 13-15 derecedir. Bu derecenin altına düştüğünde donma yaşanır. Donma derecesi zeytinyağının elde edilme yöntemlerine ve içeriğine göre değişebilir. Sanılanın aksine donmayan zeytinyağı içerisinde katkı maddesi olma ihtimali yüksektir.
Elde edilme yönteminden dolayı üretimi zahmetli ve zordur. Yere düşmeden dalından toplanan zeytin ve çekirdeğinden öğütülerek elde edilen zeytinyağının miktarı da çok azdır. Soğuk sıkımda düşük ısı kullanıldığı için zeytinden daha az yağ elde edilebilmektedir. Isı arttığında çıkan yağ miktarı artar ancak kalitesi düşer. Üretim sürecinin zor olması ve çok fazla emek istediği için fiyatlandırması da buna göre yapılmaktadır. Diğer zeytinyağlarına göre daha yüksek olan soğuk sıkım zeytinyağı fiyatları yapım aşaması ve içeriği bakımından bunu fazlasıyla hak etmektedir.
Piyasada naturel sızma zeytinyağı adı altında birçok ürün ve marka bulunmaktadır. Bu sebeple soğuk sıkım zeytinyağı değişiklik göstermekle birlikte ortalama bir fiyat üzerinden satılmaktadır. Elde edilme maliyetine ve işgücüne bakıldığında çok düşük fiyatlandırmalar ile satılan ürünleri alırken dikkat etmek gerekir. Plastik şişede, açıkta, içeriği belli olmayan ürünler yerine mutlaka güvenilir firmalardan alınmalıdır. Ayrıca büyük süpermarketlerde seri üretim şeklinde elde edilen zeytinyağlarının soğuk sıkım olması neredeyse imkânsızdır. Çünkü soğuk sıkım zeytinyağı geleneksel yöntemler ile elde edilebilmektedir. Büyük fabrikalarda bu şekilde bir düzenek kurularak elde edilmesi çok zordur.
Geleneksel yöntemleri uygulamaya devam eden yöresel firmalarda gerçek ve saf soğuk sıkım zeytinyağı alabilmek mümkün. Ayrıca ürünlerin içeriğine dikkat etmek gerekir. Sağlığa birçok faydası bulunan zeytinyağı yanlış üretim koşullarında faydadan çok zarar verebilmektedir.
