Doğada bulunan kök, yaprak, tane ve çiçeklerden elde edilen, yüksek aromaları ile günün her öğününde kullanılan baharat, yüzyıllardır değerli olmuştur. Bir çok faydası ile şifa deposu olan baharatın çeşitliliği de çoktur. Baharat çeşitleri arasında popülaritesi ile dikkatimizi çeken zerdeçalı yakından tanıyalım.
Zerdeçal Nedir?
Hint safranı, sarı kök, safran kökü gibi isimlerle de bilinen zerdeçal; Kök yumrulu, sarı çiçekli, iri yapraklı, çok yıllık otsu bir bitkidir.
Kök yumruları armut şekline benzer ve ek besin olarak tüketilir. Acı bir tada sahiptir. Zerdeçalın yapısında kurkumin (curcuma longa) bulunmaktadır. Kurkumin sarı renge sahip olduğu için gıda boyası olarak da kullanılır.
Zerdeçalın İçindeki Kurkumin ( Curcuma Longa ) Nedir?
Zerdeçalı önemli yapan faktör kurkumindir. Antioksidan ve anti inflamatuar açısından güçlü olan kurkumin bağışıklık sistemini güçlendirmesi ve bir çok hastalığa iyi gelmesi ile bilinir. Fakat kurkuminin vücut emilimi düşük olduğu için diğer gıdalarla tüketilerek vücut emilimini yükseltmek gerekmektedir. Örneğin karabiberin içeriğinde bulunan piperin kurkuminin emilimini yükseltecektir. Aynı zamanda kurkumin yağda çözümlendiği için, karabiberli yemeklerin içinde zerdeçalı kullanmanız etkisini daha çok arttırarak, tüketimi uygun olacaktır.
Zerdeçal Nerede Yetişir?
Zerdeçalın gerçek memleketi Uzak Doğu ve Güney Asya’dır. Yarı tropik ve tam tropik ülkelerde yetişen zerdeçal başta Pakistan, Bangladeş, Çin, Hindistan’da bulunmaktadır. Ülkemizde tropik iklime sahiptir ve zerdeçal ılık havayı sevdiği için Akdeniz ve Güney Ege Bölgesinde yetişmektedir.
Zerdeçal Nasıl Tüketilmelidir?
Her türlü besine uyum sağlayan ve tüketimi keyifli olan zerdeçalı ister göz zevkinize göre, ister damak tadınıza göre kullanabilirsiniz.
Tüketiminde dikkat edilmesi gereken faktör ise; Zerdeçal içeriğinde bulunan kurkumin yağda çözünmektedir. Datça Köy Ürünleri olarak sizlere tavsiyemiz; Yoğurt gibi içeriğinde yağ bulunan gıdalarda, yemeklerde kullanarak tüketiniz.
Zerdeçal Nerelerde Kullanılır?
Genelde kurutulur ve toz halinde baharat olarak, zerdeçal çayı olarak yaygın tüketim şekilleridir. Osmanlı saray mutfağında ek tatlandırıcı, yemekleri, pilavları, çorbaları ve tatlıları renklendirici olarak tüketilirken, şifa içinde karşımıza çıkmaktadır. İspanyolların mutfaklarında deniz ürünleri için tükettikleri paella yemeği, Hintlilerin mutfaklarında tükettiği köri sosu en bilindik ve meşhur kullanım yeridir.
Zerdeçal yiyeceklerimizde; Çeşitli çorbalarda, kırmızı ve beyaz et yemeklerinde, bir çok tatlı, mercimekli köfte, çeşitli pilavlar ve patates tariflerinde, bitki çayı olarak zerdeçal çayı tüketimi şeklinde, detoks suyu tariflerinde görmekteyiz.
Verdiği sarı renkten kaynaklı gıda boyası, kına, ince deri ve ipek kumaş renklendirici olarak da kullanılmaktadır.
Zerdeçalın Besin Değerleri Nelerdir?
Bilimsel araştırmaları ve zerdeçal faydaları incelenmeye devam eden bir bitkidir. Karaciğer, kalp, iltihap hastalıklarında, kabızlık, şişkinlik, gaz ve ishal gibi bağırsak, mide rahatsızlıklarında, anksiyete, depresyon, solunum yolu, bağışıklık sistemi rahatsızlıklarında, akne ve sivilce gibi cilt tedavilerinde, beyin sağlığını korumak için destek bitki olarak kullanılmaktadır.
Yüksek besin değerine sahip olan zerdeçalın içeriği; Sodyum, kalsiyum, demir, yüksek miktarda potasyum, lif, protein, yağ, enerji, karbonhidrat, magnezyum, çinko, fosfor, kalori, şeker, A vitamini, B vitamini, B1 vitamini, B2 vitamini, B3 vitamini, B6 vitamini, B9 vitamini, C vitamini, E vitamini, fenolik ve flavonoitleriyle güçlü ve zengin antioksidan kaynağıdır. Ayrıca Anti inflamatuar ve anti kanser olarak da bilinir.
Zerdeçal Faydaları Nelerdir?
Sedef, egzama gibi cilt rahatsızlıklarına iyi geldiği,
Antioksidan etkisi ile cilt yaşlanmasını, ince çizgi ve kırışıklıkların oluşumunu geciktirdiği, hücreleri koruduğu, ciltte oluşan akne, yanık, küçük yaralanmaların tedavisini desteklediği,
Bağışıklık sisteminin sağlıklı çalışmasını desteklediği,
İltihaplara neden olan bileşikleri baskıladığı,
Birtakım eklem hastalıklarına iyi geldiği,
Üst solunum yolu enfeksiyonları rahatsızlıklarını engellediği,
Soğuk algınlığı, saman nezlesi gibi hastalıkların belirtilerini azalttığı,
Sindirim sistemini desteklediği,
Safra kesesi rahatsızlıklarına iyi geldiği, safrada oluşan taşların temizlenmesine yardımcı olduğu,
İçeriğindeki lifler sayesinde mide ve bağırsaklara iyi geldiği,
Zayıflatma etkisi olduğu,
Anksiyete ve depresyona iyi geldiği,
Göz tansiyonu ve katarakt tedavisini desteklediği, görme kaybını engellediği, göz rahatsızlıklarının bazılarının ilerlemesini engellediği,
Anti inflamatuar ve antimikrobiyal özelliği ile diş ve ağız sağlığını koruduğu, beyazlatma özelliği olduğu,
Ağrı kesici etkisi ile baş ağrısı ve adet ağrısı gibi etkileri azalttığı,
Serbest radikallerin nötralize olmasına sebep olduğu,
Kalp hastalıklarına iyi geldiği, kalp ile ilgili riskleri azalttığı ve kalp sağlığını koruduğu,
Kan inceltici etkisi ile kan sulandırdığı,
Kolesterolü dengelediği,
Alzheimer ve Demans hastalıklarının tedavisini destekleyerek, dikkati ve hafızayı geliştirdiği,
Beyin sağlığını koruduğu,
Antioksidan ve serbest radikaller arasındaki dengesizlikten kaynaklı olan oksidatif (elektrona sahip oksijen içeren moleküller) hasarını önlediği,
Karaciğer fonksiyonlarını iyileştirmesi ve karaciğeri toksinlerden engellemesi,
Meme kanseri gibi hastalıkların tedavisini desteklediği,
Kanserli hücrelerin ilerlemesini, yayılmasını ve riskini önlediği bilinmektedir. Fakat zerdeçal kanser hastalarının kullandıkları ilaçlarla etkileşime geçtiği için mutlaka doktor görüşü almaları gerekmektedir.
Datça Köy Ürünleri olarak sizlere önerimiz; Buradaki bilgilerle tek başına hastalık tedavi edilemez, hekiminize danışınız. Bitkisel ürünler İlaç değildir ve tedavi amaçlı kullanılamaz.
