Yüzyıllardır sofralara lezzet katan zeytinyağı sağlık için tam bir şifa kaynağıdır. Günümüzde de en çok kullanılan ve tavsiye edilen zeytinyağı farklı yöntemler ile elde edilebilmektedir. Ancak bu yöntemlerden soğuk sıkım yöntemi en ideal ve sağlıklı olanıdır. Zeytinyağından en üst düzeyde faydalanabilmek için tüketilmesi gereken soğuk sıkım zeytinyağı nasıl olur?
Toplanma aşamasından üretim aşamasına kadar büyük bir emek ve titizlikle yapılan soğuk sıkım zeytinyağının hikâyesi:
Soğuk Sıkım Zeytinyağı Ne Demek?
Soğuk sıkım zeytinyağı adını kullanılan yöntemden alır. Soğuk sıkım zeytinyağı nasıl olur sorusunun cevabı, zeytinin toplanma aşamasından başlar. Ekim-kasım aylarında erken hasat zeytin, yere düşmeden toplanır. Bekletilmeden aynı gün içerisinde çekirdekleri ile birlikte yüzyıllardır kullanılan ve geleneksel bir yöntem olan taş baskı yöntemi kullanılır. Taşlar arasında zeytin çekirdekleri ile öğütülür. Öğütülen zeytinler hasır çuvallarda ezilir. Çuvaldan zeytinin yağı sızarak akar. Bu şekilde zeytinin yağı çıkarılıp naturel sızma zeytinyağı elde edilir.
Soğuk sıkım zeytinyağının sağlıklı olmasının nedeni; yağ çıkarmada hiçbir ısıl işlem kullanılmamasıdır. Öğütülen zeytin ve çekirdeklerinin yoğurma işleminde kullanılan suyun sıcaklığı maksimum 27 derecededir. Bu şekilde yağın içerisindeki yararlı bileşenler zarar görmez. Ayrıca soğuk sıkım zeytinyağında kullanılan zeytinler henüz olgunlaşmamış olup yeşil renklidir.
Soğuk Sıkım Zeytinyağı Ne Renk Olur?
Soğuk sıkım zeytinyağını diğerlerinden ayıran en önemli özelliği meyvemsi kokusu, acılığı ve yakıcılığıdır. Erken hasat zeytinyağı, zeytin henüz olgunlaşmadan toplandığı için daha acıdır. Bu nedenle zeytinyağı yenildiğinde genizde yanma, dil üzerinde akıcı bir his bırakır. Ayrıca zeytin kokusu vardır.
Zeytinin rengi; zeytinin cinsine, rengine, olgunlaşma durumuna, hasat edilme dönemine ve elde edilme şekline göre değişebilir. Soğuk sıkım zeytinyağının rengi yine erken hasat döneminin zeytininden olduğu için altından yeşile farklı tonlarda olabilir.
Zeytinyağının soğuk sıkım olduğu nasıl anlaşılır?
Zeytinyağının soğuk sıkım olup olmadığını anlamanın püf noktası yukarıda da belirtildiği gibi tadı, kokusu ve rengidir.
Soğuk sıkım zeytinyağının genellikle;
• Aromatik bir kokusu (zeytin kokar),
• Acımsı bir tadı,
• Düşük asit oranı,
• Altından yeşile doğru rengi olur.
Bununla birlikte güçlü antioksidan özelliğine sahip polifenol denen madde yüksek orandadır.
Zeytinyağının gerçek olup olmadığını nasıl anlarız?
Sağlık ve lezzet açısından artıları çok olan zeytinyağı piyasada farklı içerikler ile satılabilmektedir. Katkı maddesi içeren ve zeytinyağının doğal içeriğinde çok farklı olan bu yağlar sağlık açısından da zararlı olabilmektedir.
Doğal zeytinyağı tüketmek isteyenler belirli noktalara dikkat ederek daha sağlıklı seçimler yapabilirler. Yukarıda da belirttiğimiz gibi doğal zeytinyağını rengi aroması ve tadı ile ayırt edilebilmektedir. Ancak bunun yanında farklı yöntemler de kullanılabilmektedir.
Zeytinyağının gerçek olup olmadığını anlamak için aşağıdaki basit yöntemler kullanılabilir.
Donma Testi
Gerçek zeytinyağı 0 ile – 6 arasında donar. Donmaya bağlı olarak da kristalleşir. Bu nedenle bir miktar zeytinyağını buzdolabında buzluğa koyup bekletin. Çıkardığınızda yağ her noktada aynı şekilde donduysa doğal zeytinyağı olduğu anlaşılır. Çünkü içerisinde katkı maddesi varsa; her maddenin donma sıcaklığı ayrı olabildiği için her noktada yağın aynı şekilde donması önemlidir.
Suyun Üzerinde Kalması
Halk arasında “Zeytinyağı gibi üste çıkmış” deyimi gerçekte de zeytinyağını ayırt etmek için kullanılan yöntemlerdendir. Bir bardak ılık suya az miktarda zeytinyağı eklenir. Suyun üzerinde baloncuk çıkararak kalıyor ve suya karışmıyorsa gerçek zeytinyağıdır. Ancak hiç baloncuk çıkarmıyor ve bir süre sonra suya karışıyorsa yağ muhtemelen sahtedir.
Tuz Ruhu Testi
Bir diğer yöntem tuz ruhu ile yağı test etmektir. Yarım çay bardağı zeytinyağının üzerine geçecek kadar tuz ruhu eklenir. Zeytinyağı gerçekse tuz ruhu ile karışmayacak ve rengini koruyacaktır. Ancak sahte ise renk pembeye dönecektir.
Bu yöntemlerin dışında laboratuvar ortamında detaylı incelenerek daha kesin ve doğru sonuçlara ulaşılabilmektedir.
Doğal ve gerçek zeytinyağı almak için yöresel ürünleri satan ve bakanlık onaylı firmalar daha güvenilir olabilmektedir. Çünkü özellikle soğuk sıkım zeytinyağı zahmetli ve zor bir süreçten geçer. Fabrika üretiminde soğuk sıkım elde etmek zor olabilmektedir. Geleneksel yöntemleri kullanan yerel firmalar bu anlamda daha iyi tercihler olacaktır. İnternet üzerinden Datça gibi istediğiniz yörenin soğuk sıkım zeytinyağını alabilirsiniz.
