Datça Badem Çeşitleri
Datça çok eski zamanlardan bu güne doğal güzelliklerini koruyarak gelmiş Muğla’nın güzel bir ilçesidir. Toprağına has birçok ürün yetişen bu güzel ilçe aynı zamanda dünyada büyük bir üne kavuşmuş bademiyle de tanınır. Dünyada tescillenmiş ve başka hiçbir yerde bulunmayan Datça badem çeşitleri, bilinen 82 çeşit türden fazla badem türü içermektedir.
Ana vatanı Çin ve Orta Asya olan bademin tüccarlar tarafından Avrupa taraflarına getirildiği bilinmektedir. Yetişmesi için yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı Akdeniz iklimi idealdir. Ülkemizde ise Doğu Karadeniz kıyıları ve çok yüksek yaylalar dışında her yerde yetişebilmektedir. Daha çok Ege ve Akdeniz Bölgesi’nde yetiştirilse de badem yetiştiriciliği için en önemli bölge Datça Yarımadası’dır. Nemli ve soğuk havadan hoşlanmayan badem, ilkbaharda erken çiçek açar. Ancak Bu da meyvelerinin geç gelen kırağılarda donmasına sebep olabilir ve meyve veremez. Meyveler olgunlaşabilmek için yazın çok fazla sıcağa ihtiyaç duyar. Alüvyal topraklarda yetişmesi için en ideal toprak türüdür. Tüm bu şartları Datça’nın iklimi ve toprağı sağlamaktadır. Bu yüzden Türkiye’nin badem ihtiyacının neredeyse %10 u Datça’dan karşılanmaktadır.
İlk tarla kenarlarında kendi kendine yetişen ve köylünün kendi için tükettiği badem daha sonra sınırlarını aşarak ticari bir gelir kaynağı olmuş. Badem ağaçları doğal yollarla, rüzgâr ve arıların polenleri taşımasıyla oluşmuştur. Farklı türde iki badem ağacı yeni tür ağaçları ortaya çıkarmıştır. Her biri kendine özgü farklı özelliklere sahip bademlerin yılın farklı zamanlarında çiçek açmalarıyla da bilinir.
Datça’da badem çeşitliliği çok fazla olduğu için yetiştiği döneme göre isimlendirilmiştir.
Bunlar;
Çağla: Şubat ve Mart aylarında hasat yapılır.
Taze Badem(Yaş Badem): Temmuz başlarında hasat yapılır.20 gün içinde tamamlanması gerekir.
Datça Bademi:
Ağustos ayında hasadı başlar ve tüm yıl boyunca kuru tüketilir.
Bademlerin her bir çeşidinin bir adı bulunmaktadır. Bu adlar kimin bahçesinde yetiştiyse ya da hangi bilim insanı gelip keşfettiyse onlar tarafından verilmiştir. Bunlar içinde en çok bilinenleri;
Nurlu Badem
Datça’nın en meşhuru olmakla beraber dünyaca ünlü bir bademdir. Ünü ise iriliğinden gelir. Bununla birlikte susuz tarımla yetişen Nurlu Badem kendine has eşsiz lezzete ve besin değerine sahiptir. Bolca e vitamini içerir. Erken çiçeklenmesi ve donma yaşanmamasından dolayı sadece Datça ikliminde yetişir. Nurlu Bademin, yaşlı bir ağaca aşı yapıldığında hastalanma oranı yüksektir. Bu yüzden filiz olarak yetiştirilmesi tercih edilir. Bakımı zor ve zahmetlidir. Bu da satış fiyatının yüksek olmasına sebep olur. Ancak tadı ve faydaları göz önüne alındığında buna değer.
Ak Badem
Nurludan sonra gelen en bilindik badem türüdür. Datça’nın en çok üretilen bademlerinden olan Ak Badem, kekremsi bir kokuya ve yoğun bir aromaya sahiptir. Kabuğu diğer badem cinslerine göre daha yumuşak olup genellikle çift vermesiyle bilinir. Hem lezzeti hem de besin değeri yüksek, Datça’nın endemik badem türlerinden biridir.
Karabağ Badem
Çağlasının çok lezzetli olmasıyla ünlenen Karabağ Badem irilikte Nur ve Ak Bademden sonra üçüncü sırada yer alır.
Diş Bademi
İri meyveler veren yumuşak kabuklu bir badem türüdür. Dişiniz yardımıyla kırabileceğiniz diş bademinin yine kendine has bir lezzeti vardır.
Sıra Badem
Zengin besin değerine sahip küçük boy 30 a yakın badem türüne verilen isimdir. Yine besin değeri bakımından en az diğer türler kadar zengin olup tat olarak da çok güzeldir.
