Bal çok eski çağlardan beri sofralarımızda yerini almıştır. Sadece tadıyla değil içeriği ile de insanlık için şifa kaynağı olmuştur. Doğanın arı ile biz sunduğu bu mucizevi besin, kaynağını farklı bitkilerden alabilmektedir. Bunlardan biri de çam ağacıdır. Çam ağacından elde edilen çam balı nasıl olur?
Çam Balı Nedir?
Çam balı; çam ağaçlarında yaşayan Basra adlı canlının ürettiği bir salgının arılar tarafından işlenerek elde edilmesinden oluşur.
Çam Balı Nasıl Yapılır?
Çam balının yapımında Basra böceği ve arı tarafından salgılanan salgılar kullanılır. Çam balı nasıl olur sorusunun cevabı iki aşamalıdır.
- Çam Ağacı Salgısı Oluşumu:
Basra böceği adlı canlılardan on binlercesi topraktan ağacın gövdesine tırmanır ve orada çam ağacının özsuyu ile beslenir. Ağustos ayına doğru basura canlısı çam ağacının özünden beyaz ve renksiz bir salgı oluşturur. Bu salgı beyaz pamuğa benzer tomarlar oluşturup ağacın gövdesinden ince bir ip gibi sarkar. Buna bal çiği denir.
Basra böceğinin beslendiği özsuyunun yaklaşık %80’i karbonhidrat ve %20’si proteinden oluşmaktadır. Bu salgılanın protein kısmını beslenmesi için kullanılır. Artan karbonhidratı ise salgılamak için kullanır.
- Arının Çam Balı Üretimi
Bal arıları çam ağacından salgılanan bal çiğini toplar. Topladıkları salgıları enzimler ile değişikliğe uğratıp kovanlarına götürürler. Kovandaki peteklerde depolanan bal olgunlaştırılıp tüketilecek haline getirilir. Genellikle süzme çam balı şeklinde tüketilebilmektedir.
Çam balı hangi mevsimde üretilir?
Çam balı üretimi Ağustos ayında başlayarak;
• Sahil kesiminde Nisan sonuna,
• Rakımı yüksek bölgelerde ise 15 Mayıs’a kadar devam eder.
Bununla birlikte Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım aylarında yoğun çam balı üretimi yapılmaktadır. Kış aylarında da çam balı üretimi yapılabilmektedir.
Hangi çam bal yapar?
Çam balı her çamdan üretilemez. Kızıl çam “Pinus brutia” ve Fıstık çamı “Pinus pinea” türü çam ağaçlarından üretilmektedir. Çünkü Basra böceği bu tür çam ağaçlarında yaşarlar.
Türkiye, dünyanın süzme çam balı ihtiyacını karşılamaktadır. Süzme çam balı genellikle Muğla-Marmaris-Aydın-Kuşadası ve yakın yöresi ile Çanakkale ili ve Kaz Dağları’nın belirli bölgelerinde üretilmektedir.
Hakiki çam balı nasıl olur?
Çam balının hakiki olup olmadığı belirli özelliklerinde anlaşılabilmektedir.
Doğal ve gerçek çam balı;
• Çiçek balından daha koyudur.
• Kıvamı bozulmadan, uzun süre kristalleşmeden saklanabilmektedir.
• Rengi koyu kahverengi tonlardır.
• Kendine özel taze çam ve odunsu tadı vardır.
• Çiçek balından daha az tatlı olup genzi yanmaz.
Çiçek balı mı çam balı mı?
Süzme çam balı ile çam balının birbirinden farkı öncelikle elde ediliş şeklidir. Çam balı çam ağacındaki bir böceğin salgısından elde edilmektedir. Çiçek balı ise çiçeklerin polenlerinden elde edilmektedir.
İşte çam balı ve çiçek balı arasındaki farklar
Çam Balı
• Basra böceğinin salgısından elde edilmektedir.
• Şeker oranı (glikoz ve früktoz oranı daha düşüktür.) daha düşük olup boğazda yanma yapmaz.
• Rengi koyu ve kahverengi tonlarındadır.
• Tadı odunsu ve taze çam kokusu içerir.
• Kristalleşmeden daha uzun süre saklanabilir.
• Çiçek ballarından daha fazla miktarda enzim, aminoasit ve mineral madde içerir.
Çiçek Balı
• Çiçeklerin polenlerinden elde edilmektedir.
• Şeker oranı daha fazladır ve yenildiğinde boğazda yanma hissi olur.
• Rengi elde edildiği bitkiye göre değişsede açık renklidir.
• Tadı daha aromatiktir.
• Kristalleşme süresi daha kısadır.
• Kahvaltı ve tatlılarda kullanımı için daha uygundur.
Balın genel olarak sağlığa birçok faydası bulunmaktadır. Çam ve çiçek balları da sağlık açısından faydalı besinlerdir. Damak zevkinize göre iki balı da tüketebilirsiniz.
